Magnesium en CVS
over voeding, stress en
lichaamsbeweging
1. Inleiding
Bij nogal wat mensen met het chronisch vermoeidheidssyndroom
(CVS) worden er in het bloed te lage waarden voor magnesium
vastgesteld. Ook bij andere ziekten welke gekenmerkt worden door
abnormaal moe zijn, kan magnesium een rol spelen. Zo is bij
spasmofilie een lage intracellulaire magnesium kenmerkend voor de
ziekte. Soms kan chronische vermoeidheid het gevolg zijn van een
kwikvergiftiging en ook bij een kwikvergiftiging
kan er gemakkelijk een magnesiumtekort ontstaan.
Magnesium is zeer belangrijk voor een heleboel biochemische
processen. Vooral bij de energievoorziening van de cel speelt
magnesium een essentiële rol. Bij een groot magnesiumtekort zal men
zich doorgaans dan ook slap en futloos voelen. Anderen symptomen
zijn: concentratieproblemen, somberheid, depressie, zweten en
overgevoeligheid van bepaalde zintuigen (overgevoeligheid voor pijn,
geluid, geuren of licht). Verschillende van deze symptomen komen
frequent voor bij CVS, spasmofilie of een kwikvergiftiging. Daarom
wordt er voor deze aandoeningen regelmatig magnesium voorgeschreven.
Mensen met CVS of kwikbelaste mensen die starten met een
magnesiumsupplement, zien op korte termijn hun gezondheid wel wat
verbeteren maar op de langere termijn is de gezondheidswinst eerder
beperkt. Het magnesiumtekort is immers structureel. Het ontstaat
doordat de magnesiumhuishouding in het lichaam ontregeld is. Indien
we begrijpen hoe magnesium in het lichaam geregeld wordt, dan moet
het mogelijk zijn om een wat beter resultaat te kunnen bekomen.
Heel het verhaal van de magnesiumhuishouding is echter zeer
complex. Toch zijn er een aantal eenvoudige dingen die je kan doen
om het magnesiumtekort beter onder controle te krijgen. In de
hiernavolgende tekst probeer ik u een overzicht te geven over de
verschillende magnesiumsupplementen die je kan gebruiken. Ook zal ik
het hebben over de maatregelen die je kan nemen om het structureel
magnesiumtekort wat in te dijken.
2. Magnesium huishouding
De magnesium huishouding in het lichaam (opname en afgifte) wordt
geregeld door een reeks hormonen zoals het parathormoon, bepaalde
stresshormonen, mineralocorticoïden en bepaalde sekshormonen zoals
oestrogeen en progesteron. Ook vitamine D speelt een belangrijke rol
bij de opname van magnesium.
Normaal is de magnesiumhuishouding volledig gekoppeld aan deze
van calcium. De opname en afgifte wordt tegelijk geregeld.
Specifieke hormonen verhogen of verlagen het geheel aan magnesium en
calcium. Calcium en magnesium zijn als het ware uitwisselbaar. Dus
hoe meer calcium er in de voeding zit, hoe minder magnesium zal
opgenomen worden. Dit heeft drie belangrijke praktische
consequenties: " Melkproducten bevatten doorgaans veel calcium.
Als je te veel melkproducten eet, kan dit een magnesiumtekort in de
hand werken. " Je kan best geen magnesiumsupplementen gebruiken
bij een maaltijd met veel melkproducten (anders zal de
magnesiumopname lager zijn) " Bij langdurig gebruik van enkel
magnesiumsupplementen, loop je een reële kans een calciumtekort te
krijgen. In dit geval kan je best een gecombineerd supplement
gebruiken wat zowel magnesium als calcium bevat
De sekshormonen oestrogeen en progestageen spelen een belangrijke
rol in de calcium-magnesium huishouding. Bij vrouwen worden deze
hormonen bepaald door de menstruele cyclus. Oestrogeen verhoogt de
hoeveelheid vrije calcium en magnesium in het bloed. Dit doet het
door opname van magnesium in de dunnedarm te verhogen en door het
verlies via de urine te verminderen. Oestrogeen zorgt er ook voor
dat er meer calcium en magnesium vrijgemaakt worden uit de
beenderen.
Progesteron daarentegen zorgt ervoor dat de cellen extra
magnesium opnemen. Ook zal het de afzetting van magnesium in de
beenderen bevorderen. Progesteron wordt vooral tijdens de laatste
week van de menstruele cyclus gevormd. Mogelijk kan dit verklaren
waarom sommige vrouwen gedurende deze week minder symptomen van
cellulair magnesiumtekort vertonen (vb. minder overgevoeligheid voor
geluiden of geuren)
CVS komt veel meer voor bij vrouwen dan bij mannen. De
afhankelijkheid van de magnesiumhuishouding van de (vooral
vrouwelijke) sekshormonen kan hiervoor een mogelijke verklaring zijn
(persoonlijk idee). Door de grotere schommelingen zal het voor
vrouwen beter zijn om regelmatig ruim voldoende magnesium binnen te
krijgen.
Voor een volwassene van 75 Kg is de dagelijkse behoefte aan
magnesium ongeveer 300 - 400 mg per dag. Normaal zit deze
hoeveelheid in de voeding. Vooral in groene groenten (spinazie,
prei, sla....) zit er veel magnesium. Ook volkorenbrood is rijk aan
magnesium. In beide gevallen is de magnesium echter slecht
opneembaar. De magnesium die in het bladgroen zit, is er immers zeer
sterk aan gebonden. Hierdoor is hij niet meer beschikbaar voor het
lichaam. De opname van de magnesium in bruin brood wordt op zijn
beurt sterk beperkt door de aanwezigheid van fytaat in het
volkorenbrood. Voedingsbronnen welke rijk zijn aan goed opneembare
magnesium zijn bananen, tonijn en (pure) chocolade.
Ons lichaam kan maximaal 400 mg magnesium opnemen per dag.
Normaal kan het lichaam echter niet meer dan 80 - 100 mg magnesium
per dag vasthouden. Bij een hogere opname zal het teveel aan
magnesium afgevoerd worden via de urine.
Een andere belangrijke verliespost van magnesium is zweet. Vooral
bij intensieve sport kan men veel zweten en zal er dus veel
magnesium verloren gaan. Mensen met een magnesiumtekort zullen dus
gemakkelijk problemen krijgen door te sporten. Ze worden sneller moe
en zullen veel sneller en meer gaan zweten. In dit geval kan men
best extra magnesium gebruiken, zowel vóór als na het sporten. Ook
kan men gebruik maken van energiesportdranken. Deze bevatten
doorgaans veel magnesium (vb 250 mg per liter).
Veruit de belangrijkste voorraad van magnesium zit in onze
beenderen opgeslagen (ongeveer 300 gram). Terwijl de calcium in de
beenderen zorgt voor het volume (onder de vorm van calciumfosfaat),
zorgt magnesium voor de stevigheid (meer kracht nodig om de botten
te breken). Als er langdurig een magnesiumtekort geweest is, kan er
heel wat magnesium verloren zijn gegaan uit de beenderen (vb 10
procent verlies is al 30.000 mg). Als je bedenkt dat je maximaal 100
mg magnesium per dag kan vasthouden, kan je begrijpen dat het terug
op peil brengen van de voorraad magnesium wel enkele maanden tot
zelfs jaren kan duren. Hierbij moet je ook rekening houden met de
regeneratietijd van beenderen. Dit is de tijd welke nodig is om de
beenderen helemaal af te breken en opnieuw weer op te bouwen. De
regeneratietijd van de beenderen is ongeveer zeven jaar. Een
langdurig magnesiumtekort kan dus voor heel lang een negatief effect
hebben op de magnesiumreserve in de beenderen..
3. Magnesium supplementen
Bij een magnesiumtekort is het belangrijk om zeer regelmatig
magnesium in te nemen Dokters schrijven bij een magnesiumtekort
veelal een hoog gedoseerd magnesiumsupplement voor (vb 400 mg
magnesium, één maal per dag). Meer dan 400 mg magnesium per
capsule wordt doorgaans sterk afgeraden omdat dit helemaal niet
zinvol is en regelmatig ook darmproblemen veroorzaakt.
Magnesiumsupplementen kunnen gemakkelijk "op de maag blijven
liggen". Daarom geef ik er de voorkeur aan om lagere dosissen
(vb 100 mg) meerdere malen per dag te gebruiken. Hierbij moet je dan
wel opletten dat je ook de opname van calcium nog toelaat. Je kan
dan best een magnesiumsupplement gebruiken waar ook nog calcium aan
toegevoegd is.
De vorm van magnesium die ons lichaam gebruikt is het magnesium
ion tweewaardig positief geladen (afgekort: Mg 2+). Vrije ionen
kunnen echter alleen in een waterige oplossing voorkomen. Om een
droog product te bekomen, moet men de ionen combineren met
tegenionen waardoor dan een zout gevormd wordt. Voedingssupplementen
zijn doorgaans in de vorm van "droge" pilletjes. Daarom
gebruikt men meestal magnesiumzouten (vb.: magnesiumoxide: MgO,
magnesiumoxalaat :Mg-oxalaat, magnesiumcitraat: Mg-citraat,
magnesiumtaurinaat: Mg-taurinaat......)
Bij sommige mensen werkt de magnesiumrestitutie (het terug op
peil brengen) met supplementen niet. In dat geval wordt er soms een
soort schoktherapie toegepast. Hierbij gaat men zeer grote
hoeveelheden magnesium rechtstreeks inspuiten in de bloedbaan.. Deze
methode werkt echter maar af en toe. Er zijn ook heel wat nadelen
aan verbonden en de methode kan zelfs gevaarlijk zijn
(hartstilstand). Dit mag dus alleen onder begeleiding van een
ervaren arts toegepast worden.
3.1. Soorten magnesium supplementen
Magnesiumoxide
De meeste artsen schrijven bij een magnesiumtekort
magnesiumoxide (MgO) voor. Dit is een zeer goedkoop product (enkele
EURO's voor een kuur van één maand) en is doorgaans ook nog deels
terugbetaalbaar door de ziekteverzekering. Indien er geen
darmproblemen zijn, is de opneembaarheid goed. Nochtans zijn er heel
wat kwikbelaste mensen of CVS-patiënten welke problemen hebben met
het spijsverteringsstelsel (vb.lekkedarmsyndroom). In dit geval is
de kans groot dat de magnesium niet zo goed opgenomen wordt. Men kan
dan beter overstappen naar een andere vorm van magnesium.
Magnesiumoxalaat, magnesiumcitraat, magnesiummalaat
Omdat de opname van magnesiumoxide niet altijd even goed is,
worden er bij CVS of spasmofilie regelmatig andere
magnesiumsupplementen voorgeschreven. Veel gebruikte producten zijn
magnesiumoxalaat, magnesiumcitraat en magnesiummalaat. Ze zouden
regelmatig een beter effect opleveren dan MgO.
De tegenionen van deze producten zijn respectievelijk oxaalzuur,
citroenzuur of appelzuur. Dit zijn eenvoudig organische zuren die
gemakkelijk opgenomen kunnen worden door de dunnedarm. Deze stoffen
kunnen ook gemaakt worden door het lichaam zelf. Dit gebeurt tijdens
de verbranding van suiker of vet (citroenzuurcyclus). Het zijn
tevens ook beginproducten van een aantal basisproducten die door het
lichaam gemaakt worden (vb aminozuren). Bij CVS is er waarschijnlijk
een verstoring van de energieproductie waardoor er mogelijk een
tekort aan deze producten kan ontstaan. Mogelijk is dit een
verklaring van het extra positief effect van deze vormen van
magnesium (persoonlijk idee).
Magnesiumoxalaat is de vorm van magnesiumsupplement waarbij de
magnesium het best opgenomen wordt. Dit zou ten minste blijken uit
wetenschappelijk onderzoek. Onder opname verstaan we hier dan de
opname door de dunnedarm. Vandaar kan het gemakkelijk in de
bloedbaan terecht komen. Probleem is echter dat de magnesium, om
biologisch actief te zijn, in de weefselcellen moet geraken. Een
ander probleem is dat de magnesium ook in het lichaam moet
achterblijven en dus niet onmiddellijk weer uitgescheiden mag worden
via de urine.
Gechelateerde magnesium
Dikwijls wordt magnesium gekoppeld aan moleculen die,
wanneer ze opgelost worden in water, de magnesium enigszins blijven
vasthouden. In vele gevallen gaat het om aminozuren of aanverwante
stoffen (vb: asparaginezuur, lysine, glycine, taurine). In de
dunnedarm worden deze aminozuren dan opgenomen samen met het
magnesium. Ook op het niveau van de cellen gebeurt de opname van het
aminozuur gelijktijdig met magnesium. Vooral taurine "zou"
een zeer goed effect hebben voor de opname van magnesium door de
cellen. Bij de meeste supplementen worden verschillende aminozuren
als tegenion gebruikt. Deze supplementen zijn doorgaans duur (vb 30
EURO voor 60 capsules met elke 80 mg magnesium voor een kuur van
één maand). Of deze meerkost in verhouding staat tot de
gezondheidswinst is echter niet zo evident.
Zowel bij CVS als bij een kwikvergiftiging is er doorgaans een
aminozurentekort (zie tekst "Alfa-liponzuur").
De extra aminozuren die je bij deze vorm van magnesiumsupplement
binnenkrijgt kunnen mogelijk ook bijdragen tot je gezondheid. In
mijn geval mocht alvast blijken dat ik van zowat alle aminozuren een
tekort had, behalve deze welke in mijn supplementen aanwezig waren.
Een test met zulke gechelateerde magnesium is dus zeker de moeite
waard.
4. Nut van het gebruik van magnesium
Er zijn een aantal situaties waarbij een magnesiumtekort kan
ontstaan. Zo zijn CVS-patiënten en ook historische kwikbelaste
mensen doorgaans erg stressgevoelig. In perioden van stress zal er
dan extra magnesium afgevoerd worden (zie
verder). In de veel voorkomende momenten van stress zal er dan
regelmatig behoefte zijn aan extra magnesium.
Bij een acute kwikvergiftiging is er doorgaans een groot
magnesiumtekort. Dit komt in de eerste plaats doordat men zeer
regelmatig intensief zweet. De werking van de nieren kan eveneens
verstoord raken waardoor er ook langs deze weg zeer veel magnesium
verloren kan gaan (zie tekst: "Symptomen
van een kwikvergiftiging").
Zelfs na de verwijdering van alle amalgaamtandvullingen kan men
nog regelmatig last hebben van overmatig zweten. Dit kan onder
andere het gevolg zijn van een suikertekort of een magnesiumtekort.
Ook bij CVS kunnen zulke perioden van overmatig zweten regelmatig
voorkomen.
In geval van een lekkedarmsyndroom (zoals bij een
kwikvergiftiging of bij CVS kan voorkomen) kan de opname van
magnesium in de dunnedarm verstoord zijn. Ook dit kan bijdragen tot
een groot tekort aan magnesium. In zulke gevallen zal de inname van
extra magnesium zeker bijdragen tot de gezondheid.
Bij CVS en bij een historische kwikvergiftiging is er de eerste
maanden van magnesiumgebruik vaak een duidelijke verbeteringen van
de gezondheidstoestand. De magnesiumbloedwaarde stijgt ook
effectief. Doch bereikt het magnesiumniveau bijna nooit het normale
peil, ook niet na vele maanden.
Velen vragen zich dan ook af of het wel de moeite is om door te
gaan met inname van extra magnesium. Echter indien men stopt met de
inname van magnesium zullen velen al na enkele weken ervaren dat hun
gezondheid er weer op achteruitgaat. Het magnesiumtekort is immers
structureel. Het regelmechanisme is als het ware slecht afgesteld.
Het verlies aan magnesium zal dus ook regelmatig te groot zijn
waardoor extra inname nodig blijft.
5. De invloed van stresshormonen en
insuline
Om met magnesiumsuppletie een bevredigend effect te kunnen
bekomen is het belangrijk om te begrijpen welke factoren er een rol
spelen bij de regulatie van intracellulair magnesium. Het is immers
deze magnesium die bij CVS, spasmofilie of kwikbelaste mensen
verlaagd is.
De situatie is in principe voor ieder celtype verschillend (vb
zenuwcel, spiercel, levercel...). Om het eenvoudig te houden
beschouw ik hier één celtype: een spiercel.
Normaal gezien komt de meeste magnesium "passief" naar
binnen in de cel. Het lekt gewoon doorheen de celmembraan. Om de
magnesiumconcentratie in de cel op peil te houden is er een
magnesiumpomp die het teveel aan magnesium weer terug naar buiten
pompt. De mate waarin deze pomp magnesium naar buiten pompt, wordt
ondermeer geregeld door bepaalde hormonen: insuline en
stresshormonen. Insuline zal de magnesiumconcentratie in de cel
laten stijgen. Stresshormonen zetten de cel aan om meer magnesium
naar buiten te pompen.
Hieruit kunnen we drie dingen leren. " Om de opname van
magnesium te verbeteren is het belangrijk om zeer regelmatig
suikerrijke voeding te gebruiken (brood, aardappelen, pasta's). Dit
bevordert de productie van insuline en dus ook de opname van
magnesium door de cellen. Ook het eten van veel eiwitten (vb. vlees,
kaas of vis) kan de productie van insuline bevorderen. "
Sporten bevordert ook de productie van insuline en zal dus ook goed
zijn om het magnesiumpeil in de cel weer te normaliseren. " Om
het verlies aan magnesium te beperken kan je best zo veel mogelijk
stress vermijden.
De manier waarop je leeft (eten, sporten, stress) bepaaldt dus
mede de mate waarin de lichaamscellen magnesium vasthouden. Sommige
leefgewoontes kunnen dus een positief of negatief effect hebben op
je gezondheid. In de hierna volgende tekst probeer ik een aantal
praktische tips mee te geven welke je gezondheid mogelijk kunnen
verbeteren.
6. Magnesium en leefgewoonten
6.1. Stress
CVS-patiënten en ook kwikbelaste mensen zijn doorgaans
erg stressgevoelig. Bij sommige mensen kan de stressgevoeligheid zo
groot zijn dat alledaagse gebeurtenissen al een uitgesproken
negatief effect op hun gezondheid kunnen hebben.
Bij wijze van verduidelijking geef ik enkele voorbeelden van
zulke alledaagse "stresserende" situaties: " een erg
emotioneel geladen telefoongesprek met een vriend " een
afkeurende opmerking van een huisgenoot of collega " autorijden
in druk of zelfs normaal verkeer " tijdens een familiefeest het
niet meer strikt kunnen volgen van een bepaald dieet (vb iets eten
waarin een mogelijk "allergische stof" zoals melk in
verwerkt zit)
Het mag duidelijk zijn dat het vermijden van zulk soort
stresssituaties voor deze mensen heel erg moeilijk is.
Aangezien dat stresshormonen magnesium uit de cel (en dus ook uit
het lichaam) doet verdwijnen, is overmatige stress zeer slecht voor
de magnesiumhuishouding. Het effect van stresshormonen op magnesium
kan vrij lang aanhouden (meerdere dagen). Het tekort aan magnesium
verhoogt op zijn buurt de stressgevoeligheid waardoor de kans op
stress nog toeneemt. Hierdoor loopt men al snel het risico om te
vervallen in nog meer stress en terecht te komen in een neerwaartse
spiraal van stress en magnesiumtekort. Zelfs een zeer beperkte
hoeveelheid stress kan dan al een relatief groot effect hebben op de
gezondheid en kan gedurende verschillende dagen de gezondheid
negatief beïnvloeden.
Stressgevoelige mensen kunnen bij een ernstig incident zeer veel
stress ervaren. Hierdoor kunnen ze de volgende dagen helemaal
meegezogen worden in een negatieve spiraal van magnesiumtekort en
stressovergevoeligheid. Het zal dan nog zeer moeilijk zijn om
volledig "tot rust" te kunnen komen. Het effect van een
eenmalige zware stress kan dan zeer lang blijven nazinderen. Het kan
weken tot zelfs maanden de gezondheid ondermijnen. Het vermijden van
zulke stress is dan ook uitermate belangrijk
Stresshormonen zorgen er voor dat het lichaam op een "hoger
energieniveau" draait. Hierdoor stijgt niet alleen de
verbranding van suiker en vet maar ook de afbraak van lichaamseigen
eiwitten kan toenemen. Daardoor kan in perioden van stress het
volume van spieren of andere weefsels zelfs afnemen. Mogelijk is dit
een verklaring waarom dat bij CVS-patiënten, het relatieve aandeel
van vitale organen (spierweefsel en organen) eerder klein is in
vergelijking met dat van gezonde mensen
Het effect van stresshormonen op de afbraak van eiwitten in het
lichaam kan vrij lang aanhouden (verschillende dagen). Regelmatig te
veel stress kan dan ook leiden tot het slecht functioneren van
bepaalde organen of weefsels. Ook kan het leiden tot een heleboel
tekorten in het lichaam (vb. bepaalde mineralen of vitamines,
sommige hormonen, bepaalde bouwstoffen zoals aminozuren en suikers).
Het vermijden van stress is voor mensen met CVS dus zeer belangrijk
Stress en magnesiumsuppletie
Bij mensen die regelmatig bloot staan aan stress, zal hun
lichaam bij geregelde tijden magnesium afvoeren en kan er zich dus
een magnesiumtekort opbouwen. Om dit tekort aan te vullen is het
belangrijk dat men regelmatig extra magnesium gebruikt. In perioden
van stress gaat deze magnesium wel weer verloren maar in rustigere
perioden kan men het tekort dan weer wat aanvullen.
Door regelmatig magnesiumsupplementen te gebruiken zal men zich
ook iets beter kunnen wapenen tegen onverwachte zware
stresssituaties. Met een beetje geluk kan men de herstelperiode
beperken tot enkele dagen of weken. Door regelmatig
magnesiumsupplementen te gebruiken zal men dus minder risico lopen
om door die ene stressopstoot gedurende maanden van slag te zijn.
Elektrisch hypergevoeligheidssyndroom (EHS)
Sommige CVS-patiënten of kwikbelaste mensen kunnen ook nog
last hebben van het Elektrisch hypergevoeligheidssyndroom. Deze
mensen worden ziek als gevolg van elektrische velden of magnetische
wisselvelden welke worden veroorzaakt door alledaagse elektrische
toestellen (computer, stofzuiger, GSM-toestel, auto…). Vele
symptomen van EHS zijn verglijkbaar met symptomen van stress
(hoofdpijn, concentratie problemen, oorsuizingen, overgevoeligheid
voor geluiden of geuren...). Daarom wordt dikwijls ook de term
electrostress gebruikt.
Een blootstelling aan voor hen schadelijke elektrische straling
kan voor hun gezondheid even nadelig zijn als stress. Onder invloed
van stress kan ook de gevoeligheid voor elektrische straling
toenemen. In perioden van stress zal men dus van eenzelfde
hoeveelheid straling nog meer ziek worden. Straling kan op haar
beurt de stressgevoeligheid verhogen. Hierdoor kan men op korte tijd
volledig wegzinken in een negatieve spiraal van stress en straling.
Niet alleen de straling zelf maar ook de vrees om blootgesteld te
worden aan straling kan het stressniveau verhogen. Dus indien men
denkt dat men te lang in de buurt verbleven te zijn van
"schadelijke" elektrische toestellen, zal men vrij snel
stressymptomen krijgen (hoofdpijn, oorsuizingen, opgejaagdheid…).
Ook hierdoor kan men in een vicieuze cirkel van stress en
stressgevoeligheid terecht komen.
Nogal wat mensen met spasmofilie hebben eveneens een gevoeligheid
voor elektrische straling. Spasmofilie wordt gekenmerkt door zeer
lage waarden van intracellulair magnesium.. Er is dus waarschijnlijk
een rechtstreeks verband tussen EHS en een magnesiumtekort.
6.2. Eten
Bij CVS en ook bij een kwikbelasting is het energiemetabolisme
veelal verstoord. De productie van cellulaire energie vanuit suiker
verloopt dikwijls te traag en inefficiënt. Ook zal de verbranding
van vet eerder laag zijn. In geval van stress zal er immers van de
verbranding van vetten overgeschakeld worden naar verbranding van
suikers. Hierdoor is er veel meer suiker nodig dan normaal en
ontstaat er na een tijdje een groot suikertekort.
Wanneer de verbranding van suiker of vet onvoldoende energie
opleveren, zal er voor de energievoorziening van de cel overgestapt
worden naar de verbranding van aminozuren. Als deze situatie te lang
aanhoudt, ontstaat er ook een tekort aan aminozuren. (voor meer
gedetailleerde uitleg zie tekst "Alfa-liponzuur")
Door het gebrek aan bepaalde aminozuren kunnen er een heleboel
functies in het lichaam mank lopen " de aanmaak van
slaaphormoon (melatonine) kan te laag worden waardoor het
slaappatroon kan verstoord raken " de productie van
groeihormoon kan te laag worden waardoor men veel meer last krijgt
met spier- of gewrichtspijnen " er kan een tekort aan
antioxidantia ontstaan (vb glutathion) " de bestrijding van
parasieten zoals bacteriën, gisten (vb. Candida), virussen of
mycoplasma's kan in het gedrang komen. " door een tekort aan
serotonine kan men depressief worden. " door een tekort aan
carnitine zal de verbranding van vetten nog trager verlopen "
de ontgifting van bepaalde stoffen in de voeding kan mank lopen
waardoor er een overgevoeligheid voor deze stoffen kan ontstaan
(MCS: Multiple Chemical Sensitivity Syndrome)
Om al deze problemen te voorkomen is het dus voor CVS-patiënten
en historisch kwikbelaste mensen belangrijk dat ze heel regelmatig
een suikerrijke voeding gebruiken. Met een suikerrrijke voeding
bedoel ik een voeding die rijk is aan zetmeel of koolhydraten zoals
bruin brood, aardappelen of pasta. De suiker in de voeding zorgt
voor een voldoende aanvoer van suiker in het bloed en in de cellen
en voorkomt zo het verbranden van aminozuren. Op die manier zal men
dus ook minder risico lopen op een heleboel kwalen (darminfecties,
overgevoeligheid voor bepaalde voedingsstoffen, een tekort aan
bepaalde vitaminen of andere voedingsstoffen).
De suiker die men bij de maaltijd binnengekregen heeft, is
doorgaans al na een dikke twee uur opgebruikt. De bloedsuikerwaarde
daalt dan naar een minimumwaarde. Normaal gezien schakelt het
lichaam dan over naar de verbranding van vetten. Aangezien bij CVS
de verbranding van vet doorgaans traag verloopt, doet men er goed
aan om heel regelmatig te eten (vb om de 2,5 uur). Op die manier
vermijdt men een cellulair energietekort. Vooral voor mensen met een
hypoglycemie (te lage bloedsuikerspiegel) is zeer regelmatig eten
erg belangrijk.
Het grootste probleem van een suikertekort doet zich voor tijdens
de nacht. Indien men wenst door te slapen, zal men gedurende
minstens 7 uur niet eten. Het lichaam zal dan wel verplicht zijn om
naar de verbranding van vet over te schakelen. Indien dit
onvoldoende energie oplevert, zal het ook het laatste beetje suiker
opgebrand worden en ontstaat er een groot suikertekort.
In normale omstandigheden gebruiken hersenen bijna uitsluitend
suiker als brandstof. Bij een suikertekort kunnen de hersenen minder
efficiënt werken en zal het concentratievermogen zeer vlug
verminderen. Bij een ernstig suikertekort kunnen de hersenen zelfs
"uitvallen" en kan men in een lichte coma raken. Door het
grote suikertekort zal men beginnen te zweten en zal men angstig
worden ('s nachts zweten komt regelmatig voor bij CVS). Bij een
acuut suikertekort worden er stresshormonen geproduceerd. Deze
zorgen ervoor dat er in de lever suiker aangemaakt wordt, waardoor
de hersenen weer over (voldoende?) suiker kunnen beschikken. Deze
suikerproductie is energetisch erg duur (vraagt veel brandstof)
waardoor er een nog groter energieprobleem kan ontstaan.
Door de productie van stresshormonen gaat er veel magnesium
verloren waardoor de stressgevoeligheid stijgt. In geval van stress
schakelt de cel over naar een hoger energieniveau. Hierdoor zal er
nog sneller suiker verbrand worden en gaat de behoefte aan suiker
nog toenemen. Op die manier komt men in een neerwaartse spiraal van
stress, suikertekort en magnesiumverlies.
Om een suikertekort 's nachts te vermijden kan men best net voor
het slapengaan nog een volle maaltijd gebruiken. Dit houdt de
periode dat men onvoldoende suiker in het bloed heeft zo kort
mogelijk. Hopelijk is dit voldoende om een stressopstoot te
vermijden. In perioden van veel stress zal er tijdens de nacht
echter veel meer energie nodig zijn. De kans op een suikertekort zal
dan ook groter zijn.
Om een suikertekort tijdens de nacht te vermijden kan je er best
voor zorgen dat de periode dat je in één stuk door in bed ligt zo
kort mogelijk houdt. Je kan dus best laat gaan slapen en vroeg
opstaan. Dikwijls zal echter de vermoeidheid al heel vroeg op de
avond te overweldigend zijn. In dat geval kan men in de vooravond
nog snel een dutje doen. Daarna moet je opnieuw opstaan en wat eten.
Na een klein uurtje zal je weer kunnen gaan slapen, zonder al te
veel verstoring van de nachtrust. Zorg er wel voor dat het dutje
nooit langer duurt dan 45 minuten anders raakt uw bioritme in de war
en zal je 's nachts niet meer kunnen slapen.
Om 's mogends vroeg je hersenen weer "aan de praat" te
krijgen, kan je best zo vlug mogelijk eten. Als het daarna nog te
moeilijk is om op dreef te komen, kan je gerust na het ontbijt weer
wat gaan pitten. Zorg er ook hier weer voor dat dit nooit langer dan
45 minuten duurt anders zal je de rest van de dag suf en futloos
zijn. Zet uw wekker of vraag aan uw huisgenoten dat ze je tijdig
wakker maken.
Besluit suiker Om gezond te blijven is het voor mensen met CVS en
hypoglycemie zeer belangrijk om regelmatig suiker te eten. Een
suikerrijke maaltijd bevordert de productie van insuline en insuline
verhoogt de hoeveelheid van magnesium in de cellen. Dit heeft dan
weer een positief effect op de stressgevoeligheid. Zoetigheid eten
helpt dus tegen stress.
Het effect van insuline op de magnesiumhuishouding is eerder van
korte duur (enkele uren). Het effect van stresshormonen gaat echter
veel langer mee (enkele dagen). Stress zal dus veel langer een
invloed hebben op de gezondheid. Het vermijden van stress is dan ook
veel belangrijker dan regelmatig eten. Anderzijds zal er bij een
groot energie- of suikertekort stresshormoon gevormd worden. Je kan
dus maar best je suiker- en energieniveau goed op peil houden.
6.3. Sporten
Lichaamsbeweging speelt ook een belangrijke rol in het
suiker-magnesium-stress-verhaal. Tijdens sportbeoefening heeft het
lichaam (vooral de spieren) zeer veel energie nodig. Een beperkt
gedeelte van deze energie kan geleverd worden door de verbranding
van vet, doch de omzetting van vet naar energie gaat eerder traag.
Al bij een lichte sportbeoefening wordt er doorgaans overgeschakeld
naar de verbranding van suiker. Om de suiker snel en in voldoende
mate in de spiercellen te kunnen krijgen, wordt er insuline
geproduceerd. Deze insuline zorgt dan voor een verhoging van
magnesium in de cellen. Hierdoor kan de stressgevoeligheid wat
dalen. Dus regelmatig aan lichaamsbeweging doen vermindert de
stressgevoeligheid.
Intensieve sport vraagt echter zeer veel energie. Indien de
verbranding van vet en suiker zeer traag verloopt, wat dikwijls het
geval is bij CVS en een kwikvergiftiging, dan kan de suikerbehoefte
van de spieren zo groot worden dat er in de hersenen een groot
tekort aan suiker ontstaat. Hierdoor worden er stresshormonen
geproduceerd waardoor er weer magnesium verloren gaat.
Bij intensieve sport zal men doorgaans ook sterk zweten. Zweet is
rijk aan magnesium. Door het vele zweten zal men dus extra magnesium
verliezen. Om dit probleem enigszins te verhelpen kan men best
vóór en na het sporten wat extra magnesium gebruiken. Deze extra
magnesium kan echter het effect van de stresshormonen op de
magnesiumhuishouding niet ondervangen. Daarom is bij CVS al te
intensieve sport eerder slecht dan goed en moet het bij voorkeur
gemeden worden. Ook al te veel competitie in de sport werkt stress
in de hand en kan dus best gemeden worden.
Bij langdurige intensieve sport wordt er zeer veel suiker
verbruikt. Bij een groot gebrek aan suiker zullen er ook veel
aminozuren en eiwitten verbrand worden. Hierdoor kan er heel wat
schade ontstaan aan het spierweefsel. Bij een extreem energietekort
kan er in de spieren ook ammoniak gevormd worden. Ammoniak is een
zeer schadelijke stof voor de hersenen. Het kan hoofdpijn,
concentratieproblemen en futloosheid veroorzaken. In zulk een geval
kan men tot een dag na de sportbeoefening last hebben van een kater.
Om het probleem van energietekort en overmatige eiwitverbranding
enigszins wat te beperken kan men best net vóór het sporten
(maximaal één uur) een volle maaltijd met veel traag verterende
suiker gebruiken (bruin brood of beter nog pasta). Ook na het
sporten kan men best zo vlug mogelijk (binnen één uur) nog een
aantal boterhammen eten.
Om de suikerreserve nog beter aan te vullen kan men best kiezen
voor confituur als beleg. De voorkeur gaat uit naar confituur waar
zeer veel vruchten in verwerkt zitten. Terwijl er in brood vooral
glucosesuiker zit, bevatten rijpe vruchten doorgaans ook veel
vruchtensuiker (fructose). Met fructose kan men, in vergelijking met
glucose, veel sneller de cellulaire suikervoorraad terug aanvullen.
Uiteraard kan men ook gewoon rijpe vruchten eten. Vooral rijpe
bananen zijn uitermate geschikt aangezien zij ook nog veel goed
opneembaar magnesium bevatten.
Bij gezonde mensen wordt de schade die veroorzaakt wordt door
intensieve sport de daaropvolgende dagen weer hersteld. Dit gebeurt
als gevolg van een verhoogde productie van groeifactoren. Deze
stoffen stimuleren de cellen nieuw weefsel aan te maken. De afgifte
van deze groeifactoren worden onder andere bevordert door het
groeihormoon en insuline. Insuline wordt vooral geproduceerd na een
degelijke maaltijd en geeft dan het signaal dat er voldoende energie
en bouwstoffen beschikbaar zijn om groei toe te laten.
Bij CVS en bij kwikbelaste mensen zal er bij langdurige of
intensieve lichaamsbeweging als gevolg van een inefficiënte
suikerverbranding een veel grotere energiebehoefte zijn. Om aan de
hoge energievraag te kunnen voldoen, zullen er dus ook veel meer dan
normaal eiwitten (spierweefsel) afgebroken worden.
Na intensieve sport zal er tijdens de daaropvolgende nacht veel
meer energie nodig zijn om het lichaam te herstellen. De kans op een
energietekort is op dat moment dan ook veel groter dan normaal. Als
er zich tijdens de nacht een suikertekort in de hersenen voordoet,
dan zal ook het normaal slaappatroon verstoord raken. De productie
van groeihormoon is echter afhankelijk van een goede nachtrust.
Hierdoor zal er bij een energietekort tijdens de nacht minder
groeihormoon gemaakt worden. Het herstel van het weefsel zal in dat
geval dus veel minder uitgesproken zijn dan normaal.
Het groeibevorderende effect van sport duurt één tot twee
dagen. Daarom is het belangrijk om zeer regelmatig aan
lichaamsbeweging te doen. Men zou er voor moeten zorgen dat men
minimaal één uur per dag echt in beweging is. Het hoeft helemaal
geen intensieve sport te zijn. Gewoon een klein uurtje wandelen is
al voldoende. Het mag uiteraard ook twee maal een 20 minuten fietsen
zijn. Dus gewoon eens met de fiets een paar boodschappen gaan doen
is al goed.
6.4. De zon (vitamine D)
Vitamine D is erg belangrijk voor de opname van calcium en magnesium
in de dunnedarm. De belangrijkste bron voor vitamine D is de zon.
Onder invloed van de UV-straling van de zon zal in de huid vitamine
D gemaakt worden. Dus regelmatig met de blote huid in de zon lopen
kan zeker een positief effect hebben op de magnesiumhuishouding.
De meest zieke CVS-patiënten komen doorgaans zeer weinig in de
zon. Een groot gedeelte van de dag liggen ze immers volledig
uitgeteld in bed of in de zetel. Op termijn dreigt er voor hun dus
een vitamine D tekort en als gevolg daarvan een magnesiumtekort.
Bij een groot magnesiumtekort (en veel stress) kan men ook last
krijgen van het syndroom van Raynaud. Hierdoor worden de bloedvaten
van de huid onvoldoende doorbloed. Als gevolg daarvan zal men in de
winter gemakkelijk erg kouwelijk zijn. In de zomer zal men ze dan
weer de warmte van de rechtstreekse zonnestralen niet kunnen
verdragen. Ook kan men last krijgen van een zonneallergie (jeuk en
opgezwollen handen). Hierdoor zal men nog minder geneigd zijn om op
zonnige dagen buiten te komen. Dit kan dan weer het vitamine D
tekort doen toenemen. Meer informatie over het verband tussen
vitamine D en magnesium kan je vinden in de tekst: "CVS,
magnesium, galstenen en kouwelijkheid".
7. Besluit
Nogal wat mensen met CVS hebben een tekort aan magnesium (te lage
intracellulaire magnesium in de rode bloedcellen). Dit is een
belangrijk symptoom van de ziekte en het terug op peil brengen van
deze magnesium is een belangrijk onderdeel in het herstel. Om dit te
kunnen verwezenlijken moet men rekening houden met een aantal eet-
en leefregels:
" Gebruik regelmatig een voeding die rijk is aan opneembaar
magnesium en welke niet al te veel calcium bevat (vb tonijn, pure
chocolade, bananen). Eventueel kan je het tekort aan magnesium
aanvullen met voedingssupplementen. Kies er dan wel één welke
zowel magnesium als calcium bevat. " Gezien de hoge
stressgevoeligheid bij mensen met CVS en de grote gevolgen van
stress, moet men proberen zo veel mogelijk situaties die stress
veroorzaken te vermijden. Dit geldt zelfs voor alledaagse situaties
die maar heel beperkt stress veroorzaken (vb autorijden). " Het
is zeer belangrijk de bloedsuikerspiegel op peil te houden. Dit kan
je doen door zeer regelmatig (om de 2u30') een volle maaltijd te
gebruiken welke rijk is aan suikers (brood, aardappelen, pasta). Je
kan best kiezen voor traag verterende suikers (bruin brood,
pasta's).Voor mensen met een hypoglycemie is het zeer belangrijk om
ook net voor het slapengaan nog een volle maaltijd te gebruiken.
" Regelmatig aan lichaamsbeweging doen is essentieel. Je zou er
voor moeten zorgen dat je minimaal één uur per dag fysiek actief
bent. Wat meer lichaamsbeweging of sport mag op voorwaarde dat het
niet al te intensief is of niet te lang duurt. Je kan de
sportactiviteit het best voorbereiden door vooraf (maximaal één
uur) nog een suikerrijke maaltijd te gebruiken. Ook achteraf kan je
best zo vlug mogelijk nog wat eten. Extra magnesium vóór en na de
sport is zeker ook aan te raden. Al te veel competitie in de sport
brengt stress met zich mee en kan je dus best vermijden.
Patrik Peters
pet_peters@yahoo.com
Startpagina
Disclaimer
De inhoud van deze pagina is opgemaakt aan de hand van persoonlijke
ervaringen en inzichten. Alhoewel deze informatie goed
wetenschappelijk en biochemisch onderbouwd is, is het op geen enkel
moment de bedoeling om medisch advies te verstrekken. Ik wijs dan
ook elke verantwoordelijkheid hieromtrent af.
Deze pagina werd laatst bijgewerkt op 31-10-09 |